آثاری متعلق به پنج هزار سال قبل اطراف يک سازه خشتي ۲۵ متري در تپه گردکوه قائمشهر
مسئول تيمباستانشناسي تپه گردكوه گفت: در فصل اول كاوش آثاري متعلق به عصر آهن و دوره مفرغ به دست آمده است.
عبدالمطلب شريفي با بيان اينكه عرصه اين تپه هم اكنون ۶۵ هكتار است، يادآور شد: در آغاز عمليات باستانشناسي گمانهزني براي تعييين عرصه آغاز و از قشمت شمالي با ۲۶ گمانه كار باستانشناسي آغاز شد.
وي با بيان اينكه گردكوه تپهاي به ارتفاع ۲۶ متر است، اظهار داشت: اين منطقه قابليت تبديل شدن به سايت موزه را دارد.
شريفي با اعلام اينكه در ترانشههاي به دست آمده به سكوهايي دست يافتيم كه هنوز دورههاي ساخت آن مشخص نيست، افزود: در اين تپه تاكنون آثاري از عصر آهن يك و دو و سه، پيكره و تيغه سنگي و رگههايي به دست آمده است.
سكوهاي كشف شده گردكوه از سازههاي بينظير در ايران است وي با بيان اينكه سكوهاي چخارزنبيل خوزستان در پنج طبقه، سازه ديگر در كاشان داراي ۱۰ متر ارتفاع و تورنگ تپه گرگان داراي هفت متر ارتفاع است، يادآور شد: سازههاي به دست آمده در اين منطقه ۲۵ متر ارتفاع دارد كه از سازههاي بينظير در ايران است.
شريفي با اشاره به اينكه اختلاف ارتفاع سازههاي گردكوه قابل مقايسه با ساير سازههاي كشف شده در كشور نيست، تصريح كرد: اين سازه به احتمال زياد كاربرد زيادي در دوران خود داشته است.
کاربرد تپه:
مسئول تيمباستانشناسي گردكوه قائمشهر با تاكيد بر اينكه اين سازهها در آن دوران به دو دليل مورد استفاده قرار ميگرفتند، يادآور شد: در اطراف اين تپه چشماندازي وسيع از خندق در احاطه آن قرار دارد و به احتمالي اين تپه كاربرد نظامي داشته است. به گفته وي در منابع تاريخي نيز اشاره شده است كه آب رودخانه سياهرود را به اين خندق هدايت ميكردند.
شريفي با بيان اينكه در احتمال ديگر به دليل وجود پايههاي فرهنگي اين مكان شايد كاربرد مذهبي داشته است، گفت: تا پايان فصول كاوشگري احتمال دارد تغييراتي در حدسهاي ارائه شده ايجاد شود تا نتيجه قطعي از كاربري اين تپه حاصل شود.
سازههاي خشتي گردكوه قابل مقايسه با تپه حصار دامغان و فلات ايران است. وي افزود: سازههاي خشتي اين تپه تا كف دشت امتداد دارد كه هنوز نتوانستيم به لايههاي داخلي آن نفوذ كنيم. شريفي با بيان اينكه تا اين زمان شناختي از خشتيبودن سازهها نداشتيم، به همين دليل با بارندگيهاي زياد آسيبهايي متوجه آن شده است. با آغاز بارندگي عمليات اكتشاف متوقف و پس از ايجاد سيستمهاي حفاظتي عمليات دوباره آغاز شد.
وي با اعلام اينكه در اين تپه تنها تا عمق سه متر كار كردهايم، خاطرنشان كرد: آثاري از مفرغ جديد و اواخر لايههاي استقرار لايههاي حصار در اين منطقه به دست آمده است.
مسئول تيمباستانشناسي گردكوه قائمشهر با بيان اينكه در دوره پارت و ساساني در اين تپه استقرار داشتهاند، يادآور شد: بقايايي از ظروف پارتي و اشكاني در اين منطقه كشف شده است.
پادگان نظامی؟
شریفی گفت در دوره ساساني به دليل اهميت شمال كشور اين تپه مورد استفاده زيادي داشته است. در متون تاريخي آمده است در اوايل دوره اسلامي ابناسفنديار از ۴۴پادگان نظامي يكي را همين منطقه انتخاب كرده و ۳۰۰ سرباز را براي حفاظت از اين منطقه گمارده بود. به گفته وي اين تعداد سرباز نشان دهنده اهميت اين منطقه در آن دوران بوده است.
وی با اعلام اينكه آثاري از اواسط دوره اسلامي و دوره سلجوقي نيز در اين منطقه كشف شده است، افزود: اين منطقه در دوره سلجوقيان قابل مقايسه با سايت جرجان است.
كشف گورستان باستاني در اطراف گردكوه
شريفي با اعلام اينكه در نزديكي اين تپه گورستاني نيز كشف شده است، تصريح كرد: اين گورستان به احتمال زياد متعلق به ۳ هزار سال پيش از ظهور اسلام است.
وي با اشاره به اينكه در فاصله ۸۰ كيلومتري از اين منطقه كوهي قرار دارد كه به عنوان ييلاق دامداران و اهالي منطقه مورد استفاده بوده است، ادامه داد: تپه گردكوه و زمينهاي اطراف به احتمال زياد به عنوان قشلاق اين افراد مورد استفاده قرار ميگرفته است.
وي درباره چگونگي كشف اين گورستان نيز اظهار داشت: با مستندات تاريخي و آثاري سحطي بر روي زمين وجود اين قبرستان در اين منطقه محتمل بود. شريفي با بيان اينكه هم اكنون تنها يك قبر در حال عمليات باستانيشناسي است و بقيه در طول فصل كاوش حاصل ميشود، افزود: در زيرپاي اسكلت كشف شده كوزه، كاسه و بشقاب به همراه وسائل تزييناتي وي به دست آمده است همچنين طول قد اين اسكلت تنها تا كمر وي به ۱۴۰سانتيمتر ميرسد.
